Borsa İstanbul Varant ve Sertifika Piyasasında Fiyatlama
2025-04-04 06:37:03 tarihinde derlendi
Borsa İstanbul varant ve sertifika piyasasında fiyatlama, dayanak varlık fiyatı, volatilite, vadeye kalan süre ve faiz oranlarına dayalı kompleks bir süreçtir. İhraççı kurumlar Black-Scholes gibi modelleri kullanarak teorik değerler hesaplar ve piyasa yapıcı olarak sürekli alış-satış kotasyonları verir. Fiyatlar şeffaflık ilkesi doğrultusunda hesaplanır ve yatırımcılara açıklanır.
Borsa İstanbul Varant ve Sertifika Piyasasında Fiyatlama
Borsa İstanbul Varant ve Sertifika Piyasasında fiyatlama, bu karmaşık türev ürünlerin değerlemesinde kullanılan metodolojileri kapsar. Varant ve sertifikalar, ihraççı kuruluşlar tarafından teorik fiyatlama modelleri kullanılarak değerlenir. Ürünün fiyatında dayanak varlık fiyatı, vadeye kalan süre, volatilite, risksiz faiz oranı ve ihraççı riski gibi faktörler etkilidir. Piyasada likidite, piyasa yapıcılar tarafından sağlanır ve bu kurumlar sürekli alım-satım kotasyonu vermekle yükümlüdür. Şeffaflığı artırmak için ihraççılar, günlük teorik fiyat hesaplamalarını yayınlarlar.
Borsa İstanbul Fiyat Kuralları
Borsa İstanbul Fiyat Kuralları, yatırımcıların piyasada sağlıklı bir şekilde işlem yapabilmesi için belirlenmiş önemli düzenlemelerdir. Bu kurallar, pay piyasasında fiyat adımları, maksimum ve minimum fiyat limitleri, volatilite bazlı tedbir sistemi (VBTS) ve devre kesici uygulamalarını kapsar.
Fiyat adımları, hisse senetlerinin işlem görebileceği minimum fiyat değişimini ifade eder. Borsa İstanbul'da hisse fiyatına göre değişen kademeli bir fiyat adımı yapısı bulunmaktadır. Örneğin, 0-19,99 TL arasındaki hisseler için fiyat adımı 0,01 TL iken, daha yüksek fiyatlı hisseler için bu adım artmaktadır.
Fiyat marjları ise bir hisse senedinin bir işlem günü içerisinde hareket edebileceği alt ve üst limitleri belirler. Genel olarak baz fiyatın ±%20'si olarak uygulanmaktadır. Ancak bazı özel durumlar, birincil piyasa işlemleri ve yeni kotasyon durumlarında farklı marjlar uygulanabilir.
Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi (VBTS), olağandışı fiyat ve miktar hareketlerini tespit ederek piyasanın manipülasyondan korunmasını sağlar. Şüpheli durumlarda ilgili hisse senedi VBTS kapsamına alınabilir ve brüt takas, açığa satış yasağı gibi tedbirler uygulanabilir.
Devre kesici uygulaması ise ani fiyat dalgalanmalarında alım-satım işlemlerinin geçici olarak durdurulmasını sağlar. Bu sistematik yaklaşım, piyasada dengenin yeniden sağlanması için önemli bir mekanizmadır.