Devre Kesici Uygulamasının Detayları
2025-04-04 06:37:03 tarihinde derlendi
Devre kesici uygulaması, Borsa İstanbul'da belirli eşik değerleri aşan fiyat hareketlerinde devreye giren koruyucu bir mekanizmadır. BIST 30 endeksi için %5, bireysel hisseler için %10 fiyat değişimlerinde tetiklenir. Uygulama sonrası eşleştirme seansı düzenlenir ve ardından normal işlemlere dönülür. Bu sistem, ani şoklara karşı piyasayı korur ve panik davranışlarını engeller.
Devre Kesici Uygulamasının Detayları
Devre kesici uygulamasının detayları, Borsa İstanbul'da ani fiyat hareketlerine karşı devreye giren bu güvenlik mekanizmasının işleyişini açıklar. Sistem, BIST 30 endeksinde %5, bireysel hisselerde ise %10 üzerindeki ani fiyat değişimlerinde tetiklenir ve işlemleri 15 dakika süreyle durdurur. Bu sürede emir girişi devam eder ancak eşleşme gerçekleşmez. Gün içinde aynı yönde en fazla 2 kez, ters yönde ise sınırsız sayıda devreye girebilir. Açılış ve kapanış seanslarında uygulanmaz. Bu mekanizma, spekülatif hareketleri sınırlandırarak piyasa etkinliğini artırır.
Borsa İstanbul Fiyat Kuralları
Borsa İstanbul Fiyat Kuralları, yatırımcıların piyasada sağlıklı bir şekilde işlem yapabilmesi için belirlenmiş önemli düzenlemelerdir. Bu kurallar, pay piyasasında fiyat adımları, maksimum ve minimum fiyat limitleri, volatilite bazlı tedbir sistemi (VBTS) ve devre kesici uygulamalarını kapsar.
Fiyat adımları, hisse senetlerinin işlem görebileceği minimum fiyat değişimini ifade eder. Borsa İstanbul'da hisse fiyatına göre değişen kademeli bir fiyat adımı yapısı bulunmaktadır. Örneğin, 0-19,99 TL arasındaki hisseler için fiyat adımı 0,01 TL iken, daha yüksek fiyatlı hisseler için bu adım artmaktadır.
Fiyat marjları ise bir hisse senedinin bir işlem günü içerisinde hareket edebileceği alt ve üst limitleri belirler. Genel olarak baz fiyatın ±%20'si olarak uygulanmaktadır. Ancak bazı özel durumlar, birincil piyasa işlemleri ve yeni kotasyon durumlarında farklı marjlar uygulanabilir.
Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi (VBTS), olağandışı fiyat ve miktar hareketlerini tespit ederek piyasanın manipülasyondan korunmasını sağlar. Şüpheli durumlarda ilgili hisse senedi VBTS kapsamına alınabilir ve brüt takas, açığa satış yasağı gibi tedbirler uygulanabilir.
Devre kesici uygulaması ise ani fiyat dalgalanmalarında alım-satım işlemlerinin geçici olarak durdurulmasını sağlar. Bu sistematik yaklaşım, piyasada dengenin yeniden sağlanması için önemli bir mekanizmadır.