Piyasa Yapıcılık Sistemi
2025-04-04 06:37:03 tarihinde derlendi
Piyasa yapıcılık sistemi, düşük likiditeye sahip menkul kıymetlerde sürekli çift yönlü kotasyon vererek likiditeyi artırmayı amaçlayan bir uygulamadır. Piyasa yapıcılar, belirlenen spread oranlarında alış ve satış emirleri girerek fiyat oluşumunu destekler. Bu sistem, özellikle yeni halka arz edilmiş veya işlem hacmi düşük şirketlerin hisseleri için önemlidir.
Piyasa Yapıcılık Sistemi
Piyasa yapıcılık sistemi, Borsa İstanbul'da likidite sağlamak ve fiyat istikrarını desteklemek için tasarlanmış bir uygulamadır. Belirli kuruluşlar, yetkilendirildikleri menkul kıymetlerde sürekli çift yönlü kotasyon vererek alım-satım farkını (spread) belirli bir seviyenin altında tutmayı taahhüt ederler. Bu sistem özellikle düşük işlem hacmine sahip hisse senetlerinde ve yapılandırılmış ürünlerde etkin şekilde uygulanır. Piyasa yapıcılar, sundukları likidite karşılığında işlem ücretlerinde indirim gibi çeşitli ayrıcalıklardan yararlanırken, yatırımcılar ise her zaman alım-satım yapabilecekleri bir piyasa bulabilirler.
Borsa İstanbul Fiyat Kuralları
Borsa İstanbul Fiyat Kuralları, yatırımcıların piyasada sağlıklı bir şekilde işlem yapabilmesi için belirlenmiş önemli düzenlemelerdir. Bu kurallar, pay piyasasında fiyat adımları, maksimum ve minimum fiyat limitleri, volatilite bazlı tedbir sistemi (VBTS) ve devre kesici uygulamalarını kapsar.
Fiyat adımları, hisse senetlerinin işlem görebileceği minimum fiyat değişimini ifade eder. Borsa İstanbul'da hisse fiyatına göre değişen kademeli bir fiyat adımı yapısı bulunmaktadır. Örneğin, 0-19,99 TL arasındaki hisseler için fiyat adımı 0,01 TL iken, daha yüksek fiyatlı hisseler için bu adım artmaktadır.
Fiyat marjları ise bir hisse senedinin bir işlem günü içerisinde hareket edebileceği alt ve üst limitleri belirler. Genel olarak baz fiyatın ±%20'si olarak uygulanmaktadır. Ancak bazı özel durumlar, birincil piyasa işlemleri ve yeni kotasyon durumlarında farklı marjlar uygulanabilir.
Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi (VBTS), olağandışı fiyat ve miktar hareketlerini tespit ederek piyasanın manipülasyondan korunmasını sağlar. Şüpheli durumlarda ilgili hisse senedi VBTS kapsamına alınabilir ve brüt takas, açığa satış yasağı gibi tedbirler uygulanabilir.
Devre kesici uygulaması ise ani fiyat dalgalanmalarında alım-satım işlemlerinin geçici olarak durdurulmasını sağlar. Bu sistematik yaklaşım, piyasada dengenin yeniden sağlanması için önemli bir mekanizmadır.