Yatırım Fonlarında Fiyat Hesaplama Teknikleri
2025-04-04 06:37:03 tarihinde derlendi
Yatırım fonlarında fiyat hesaplama teknikleri, fon portföyündeki varlıkların güncel piyasa değerlerinin toplanıp toplam pay sayısına bölünmesiyle birim pay değerini belirleme sürecini kapsar. Borsa İstanbul'da işlem gören fonlarda, net aktif değer (NAV) günlük olarak hesaplanır. Borsa yatırım fonlarında (ETF) ise, piyasa yapıcılar arbitraj fırsatlarını değerlendirerek fiyatın NAV'a yakın seyretmesini sağlar.
Yatırım Fonlarında Fiyat Hesaplama Teknikleri
Yatırım fonlarında fiyat hesaplama teknikleri, Türkiye sermaye piyasalarında işlem gören fonların birim pay değerinin nasıl belirlendiğini açıklar. Hesaplama, fonun toplam değerinin (portföydeki menkul kıymetler, nakit ve alacaklar) dolaşımdaki pay sayısına bölünmesiyle gerçekleştirilir. Borsa İstanbul'da işlem gören varlıklar kapanış fiyatlarıyla değerlenirken, özel sektör tahvilleri gibi likit olmayan enstrümanlar için çeşitli değerleme yöntemleri kullanılır. Fon fiyatları genellikle her iş günü sonunda hesaplanır ve ertesi gün işlemler bu fiyat üzerinden gerçekleşir.
Borsa İstanbul Fiyat Kuralları
Borsa İstanbul Fiyat Kuralları, yatırımcıların piyasada sağlıklı bir şekilde işlem yapabilmesi için belirlenmiş önemli düzenlemelerdir. Bu kurallar, pay piyasasında fiyat adımları, maksimum ve minimum fiyat limitleri, volatilite bazlı tedbir sistemi (VBTS) ve devre kesici uygulamalarını kapsar.
Fiyat adımları, hisse senetlerinin işlem görebileceği minimum fiyat değişimini ifade eder. Borsa İstanbul'da hisse fiyatına göre değişen kademeli bir fiyat adımı yapısı bulunmaktadır. Örneğin, 0-19,99 TL arasındaki hisseler için fiyat adımı 0,01 TL iken, daha yüksek fiyatlı hisseler için bu adım artmaktadır.
Fiyat marjları ise bir hisse senedinin bir işlem günü içerisinde hareket edebileceği alt ve üst limitleri belirler. Genel olarak baz fiyatın ±%20'si olarak uygulanmaktadır. Ancak bazı özel durumlar, birincil piyasa işlemleri ve yeni kotasyon durumlarında farklı marjlar uygulanabilir.
Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi (VBTS), olağandışı fiyat ve miktar hareketlerini tespit ederek piyasanın manipülasyondan korunmasını sağlar. Şüpheli durumlarda ilgili hisse senedi VBTS kapsamına alınabilir ve brüt takas, açığa satış yasağı gibi tedbirler uygulanabilir.
Devre kesici uygulaması ise ani fiyat dalgalanmalarında alım-satım işlemlerinin geçici olarak durdurulmasını sağlar. Bu sistematik yaklaşım, piyasada dengenin yeniden sağlanması için önemli bir mekanizmadır.