Varant Fiyatlama Kuralları
2025-04-04 06:37:03 tarihinde derlendi
Varant fiyatlama kuralları, türev ürünlerin Borsa İstanbul'daki işlem esaslarını belirler. Dayanak varlık fiyatı, vadeye kalan süre ve volatilite gibi faktörlere dayalı olarak ihraççı kurum tarafından fiyatlanan varantlar, belirli fiyat adımları ve marjlar çerçevesinde işlem görür. İhraççı kurumlar, piyasa yapıcılık görevini de üstlenerek likidite sağlar.
Varant Fiyatlama Kuralları
Varant fiyatlama kuralları, Borsa İstanbul'da işlem gören bu türev ürünlerin değerlemesinde uygulanan prensipleri kapsar. Varantların fiyatları, dayanak varlığın fiyatı, kullanım fiyatı, vadeye kalan süre, faiz oranları ve volatilite gibi faktörlere dayalı olarak belirlenir. Black-Scholes gibi opsiyon fiyatlama modelleri kullanılarak teorik değerler hesaplanır. Piyasa yapıcılar, bu finansal enstrümanlar için sürekli alım-satım kotasyonu vererek likidite sağlarlar. Fiyat adımları ve işlem limitleri, varantın özelliklerine göre standart hisse senedi kurallarından farklılık gösterebilir.
Borsa İstanbul Fiyat Kuralları
Borsa İstanbul Fiyat Kuralları, yatırımcıların piyasada sağlıklı bir şekilde işlem yapabilmesi için belirlenmiş önemli düzenlemelerdir. Bu kurallar, pay piyasasında fiyat adımları, maksimum ve minimum fiyat limitleri, volatilite bazlı tedbir sistemi (VBTS) ve devre kesici uygulamalarını kapsar.
Fiyat adımları, hisse senetlerinin işlem görebileceği minimum fiyat değişimini ifade eder. Borsa İstanbul'da hisse fiyatına göre değişen kademeli bir fiyat adımı yapısı bulunmaktadır. Örneğin, 0-19,99 TL arasındaki hisseler için fiyat adımı 0,01 TL iken, daha yüksek fiyatlı hisseler için bu adım artmaktadır.
Fiyat marjları ise bir hisse senedinin bir işlem günü içerisinde hareket edebileceği alt ve üst limitleri belirler. Genel olarak baz fiyatın ±%20'si olarak uygulanmaktadır. Ancak bazı özel durumlar, birincil piyasa işlemleri ve yeni kotasyon durumlarında farklı marjlar uygulanabilir.
Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi (VBTS), olağandışı fiyat ve miktar hareketlerini tespit ederek piyasanın manipülasyondan korunmasını sağlar. Şüpheli durumlarda ilgili hisse senedi VBTS kapsamına alınabilir ve brüt takas, açığa satış yasağı gibi tedbirler uygulanabilir.
Devre kesici uygulaması ise ani fiyat dalgalanmalarında alım-satım işlemlerinin geçici olarak durdurulmasını sağlar. Bu sistematik yaklaşım, piyasada dengenin yeniden sağlanması için önemli bir mekanizmadır.